tvorba parova, proces nastajanja elementarne čestice i njezine antičestice iz bozona, pri čemu vrijede zakoni očuvanja. Prva pretvorba fotona u par elektron-pozitron (γ → e– + e+) opažena je pri prolasku gama-zračenja energije veće od 1,022 MeV blizu atomskih jezgri. Poslije je opaženo da iz fotona veće energije mogu nastati mion i antimion (γ → μ– + μ+), iz gluona kvark i antikvark, iz Z-bozona neutrino i antineutrino i dr. Energija fotona E = hν pretvara se u masu i energiju čestice i antičestice prema Einsteinovoj jednadžbi E = mc², gdje je m masa čestice i antičestice, c brzina svjetlosti, h Planckova konstanta i ν frekvencija fotona.
Tvorba parova jedan je od osnovnih mehanizama kojim fotoni gube energiju pri prolasku kroz tvar, a to je i osnovni mehanizam nastanka pljuskova čestica pri ulasku kozmičkoga zračenja u Zemljinu atmosferu. Tvorba parova omogućava identificiranje neutralnih čestica u znanstvenim eksperimentima. Primjerice, neutralni pion se najprije raspada na dva fotona, a oni se potom registriraju brojenjem novostvorenih elektronsko-pozitronskih parova. Suprotan proces je anihilacija.
