zgrušavanje krvi (koagulacija krvi), stvaranje krvnog ugruška, čime se sprječava krvarenje iz ozlijeđene krvne žile. Posebice je važno pri većim oštećenjima krvnih žila, kada drugi mehanizmi hemostaze nisu dostatni za zaustavljanje krvarenja. U krvi i tkivima ima više od 50 tvari koje djeluju na zgrušavanje, tako da ga potiču, sprječavaju ili otapaju ugrušak. Zgrušavanje krvi odvija se u tri faze. U prvoj se fazi na mjestu ozljede krvne žile stvara aktivator protrombina; u tom procesu sudjeluju različiti čimbenici zgrušavanja, koji se nalaze u krvi ili se oslobađaju iz trombocita i ozlijeđenoga tkiva, te kalcijevi ioni. U drugoj fazi aktivator protrombina pretvara krvnu bjelančevinu protrombin u trombin. U trećoj fazi trombin enzimski djeluje na fibrinogen i pretvara ga u fibrin, koji potom stvara fibrinsku mrežicu u kojoj se nakupljaju krvne stanice; ona se veže uz rubove oštećenja na krvnoj žili. Tako se oblikuje ugrušak, koji se nakon nekoliko minuta počinje stezati i istiskivati tekućinu (serum). Stezanjem ugruška priljubljuju se rubovi oštećenja na krvnoj žili, što također pridonosi zaustavljanju krvarenja. Ugrušak se može otopiti djelovanjem plazmina. Uklanjanje ugruška osobito je korisno u malim žilama, jer omogućuje njihovu ponovnu prohodnost. Većina čimbenika zgrušavanja nastaje u jetri; za sintezu nekih potreban je vitamin K, pa su za normalno zgrušavanje krvi potrebni pravilna funkcija jetre i pravilna opskrba vitaminom K. Nedostatak bilo kojega čimbenika što sudjeluje u zgrušavanju krvi uzrokuje sklonost krvarenju. To se primjerice događa u oboljelih od hemofilije. U krvnim žilama s neoštećenom i glatkom endotelnom površinom ugrušak uobičajeno ne nastaje, čemu pridonose i antikoagulancije, tj. tvari koje sprječavaju nastajanje ugruška (antitrombin III, heparin). Postane li površina žile hrapava (npr. zbog ateroskleroze ili infekcije), te dođe li do usporavanja protoka krvi ili zastoja krvi (npr. u bolesnika koji nepokretno leže u krevetu), u žili se može pokrenuti zgrušavanje krvi uz stvaranje ugruška (tromba); takvo stanje naziva se trombozom.
