struka(e): likovne umjetnosti
Steichen, Edward
američki fotograf i kustos
Rođen(a): Bivange, Luksemburg, 27. III. 1879.
Umr(la)o: Redding, Connecticut, 25. III. 1973.

Steichen [stại'hǝn], Edward, američki fotograf i kustos (Bivange, Luksemburg, 27. III. 1879Redding, Connecticut, 25. III. 1973). Već se 1895. počeo zanimati za fotografiju te je svojim radovima ubrzo bio zapažen na Philadelphijskom fotografskom salonu 1899. Zauzimajući se za autorsku fotografiju, priklanja se piktorijalističkoj struji te stvara neka od najistaknutijih djela toga stila; snima aktove (Bol – Dolor, 1903), portrete (Auguste Rodin, 1902; Eleonora Duse, 1903), pejzaže (Jezero – mjesečina – The Pond – Moonlight, 1904) i vedute (Zgrada Flatiron – The Flatiron Building, 1904), na čije otiske, magličastih atmosfera, često nanosi boju postižući efekte bliske slikarskim tehnikama poput mezzotinte i akvarela.

Godine 1900. upoznaje Alfreda Stieglitza s kojim 1902. osniva organizaciju Photo-Secession, posvećenu promicanju fotografije kao umjetničke forme; 1903. počinju izdavati znameniti fotografski časopis Camera Work, u kojem je jedan od najzastupljenijih autora, a 1905. otvaraju newyoršku galeriju nazvanu Little Galleries of the Photo-Secession (kasnije zvana 291), gdje organiziraju niz fotografskih izložaba te prvi put američkoj publici predstavljaju djela francuskih modernista, poput Augustea Rodina, Henrija Matissea, Paula Cézannea.

Za I. svjetskoga rata pridružuje se kao fotograf američkoj vojsci te se pomalo okreće »čistoj« fotografiji, objektivnoj slici. Nakon rata ostaje u Francuskoj, radi mrtve prirode, u kojima eksperimentira svjetlom, tonovima i sjenama (Spiralna školjka – The Spiral Shell, 1921), i portrete (Isadora Duncan u Partenonu – Isadora Duncan in the Parthenon, 1921; Constantin Brancusi, 1922) te aktove, poput nadrealnoga Vjetar, Vatra (Wind, Fire, 1921).

Po povratku u New York 1923–38. vodi fotografski studio, bavi se komercijalnom fotografijom, uglavnom reklamnom i modnom, koje objavljuje u časopisima Vogue i Vanity Fair (već je 1911. u Art et Décoration objavio prvu modernu modnu fotografiju). Istodobno, kao najpoznatiji, pritom i najplaćeniji svjetski fotograf toga doba, stvara znamenite portrete zvijezda klasičnoga Hollywooda (Gloria Swanson, 1924; Charlie Chaplin, 1925; Marlene Dietrich i Greta Garbo, 1930).

Za II. svjetskoga rata u američkoj vojsci vodi fotografsku jedinicu te 1944. režira dokumentarni film Borbena dama (The Fighting Lady), za koji je 1945. dobio nagradu Oscar; 1946. objavljuje fotoalbum Ratne fotografije američke mornarice (U. S. Navy War Photographs: Pearl Harbor to Tokyo Harbor).

Kao voditelj odjela za fotografiju newyorškoga Museum of Modern Art (1947–61), organizirao je 1955. znamenitu izložbu The Family of Man, za koju je sakupio 503 fotografije (273 autora iz 68 država), ujedinjene temom humanizma i ljudske solidarnosti, predstavljene u 38 zemalja (u Zagrebu 1958). Kolekcija je pohranjena u dvorcu Clervaux u Luksemburgu, a od 2003. je na UNESCO-ovu popisu Sjećanje svijeta.

Citiranje:

Steichen, Edward. Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 2013. – 2024. Pristupljeno 13.10.2024. <https://enciklopedija.hr/clanak/steichen-edward>.