značenje.
1. U filozofiji jezika, pojam što ga izražava neka riječ. Za razliku od smisla, značenje nekoga iskaza, odn. predikata, u njegovoj je intenciji, dok je značenje riječi ono što je designat riječi, odn. ono što se označuje tom riječju.
2. U lingvistici, jezična pojava (jezični odnos) koja povezuje jezik i izvanjezični svijet. Temeljna jezična funkcija – komunikacijska – pretpostavlja da se jezikom služimo kako bismo prenosili obavijesti o predmetima izvanjezičnoga svijeta (→ referent) i o načinu na koji taj svijet poimamo. Jezik je komunikacijski funkcionalan tek kada jezične jedinice kojima komuniciramo imaju značenje, dakle kada se odnose na izvanjezični svijet. Lingv. disciplina koja se bavi opisom značenja naziva se semantika. Saussureova tvrdnja da jezik nije nomenklatura, dakle jednostavan skup naziva kojima se imenuju predmeti u izvanjezičnom svijetu, već da je to sustav jezičnih znakova, dala je značenju kao posrednoj kategoriji između jezika i izvanjezičnoga svijeta posebno mjesto u lingvistici. Saussure značenje izjednačuje s označenikom (→ označeno ili označenik), mentalnim dijelom jezičnoga znaka, te ga opisuje kao drugu stranu akustičke slike, tj. označitelja. Saussure ističe da značenje valja razlikovati od vrijednosti o kojoj je ovisno. Značenje se prema Saussureu ostvaruje i uporabom jezičnoga znaka, dakle u govoru, konkretnim odnošenjem jezičnoga znaka na određeni referent. U skladu s time, strukturalistička semantika razlikuje denotativno, referencijalno i konotativno (→ konotacija) značenje, čime ističe da leksem u jeziku, govoru ili s obzirom na govornikov odnos prema referentu ostvaruje različite vrste značenja. Dva su temeljna načela u tumačenju značenja: mentalistički i referencijalistički. Prvi se odnosi na svezu značenja i čovjekova poimanja referenta na koji se leksem odnosi, a drugi ističe da su u značenju leksema sadržana obilježja referenta. Na temelju tih načela strukturalistička semantika izgradila je teorijsko-metodološke modele kako bi cjelovitije i sustavnije opisala leksičko značenje. Dva najistaknutija modela opisa značenja jesu semička (komponencijalna) analiza (→ semička analiza) i teorija polja riječi kakvu je razvio J. Trier. Semička analiza referencijalistički je temeljen model koji ističe da su svojstva referenta sadržana u značenju leksema. Teorija polja riječi mentalistički je temeljen model koji ističe da su semantička polja nekoga jezika poseban odraz poimanja izvanjezičnoga svijeta. Lingvisti imaju različito stajalište prema mogućnostima opisa leksičkoga značenja. A. Martinet bio je veliki kritičar semičke analize smatrajući ju neprikladnim modelom opisa značenja jer je u potpunosti zanemarivala sintagmatske odnose u kojima se leksem može pojaviti. Bio je također protivnik mentalistički temeljenoga opisa značenja leksema zbog neobjektivnosti i neegzaktnosti takva opisa. On ističe važnost opisa uporaba i kontekstnih okvira u kojima se leksem pojavljuje kao jedini ispravan način za pronicanje u njegove značenjske strukture. Funkcionalna sintaksa koja svoje teorijske temelje pronalazi u lingv. strukturalizmu ističe važnost značenja u tumačenju sintaktičkih (rečeničnih) struktura. N. Chomsky je u početku bio veliki protivnik uvođenja značenja kao bitne sastavnice pri opisu rečenica jer je smatrao da one mogu biti ovjerene (gramatične) iako ne nose nikakvo značenje. Lingv. teorija koja posebno mjesto pridaje značenju ističući da se ono nalazi u pozadini svih jezičnih struktura jest kognitivna lingvistika. Ona značenje izjednačuje s konceptualizacijom, dakle čovjekovim poimanjem izvanjezičnoga svijeta ističući da svaka gramatička struktura na poseban i različit način oblikuje značenje.
