nukleaze (prema lat. nucleus: jezgra), skupina enzima koji kataliziraju hidrolizu fosfodiesterske veze u nukleinskim kiselinama, pri čem nastaju oligonukleotidi ili mononukleotidi (→ nukleotidi). Nukleaze imaju važnu ulogu u → replikaciji, popravku, → transkripciji i modifikaciji genskoga materijala. Obično pokazuju specifičnost prema supstratu, pa tako ribonukleaze djeluju na ribonukleinsku kiselinu (RNK), a deoksiribonukleaze na deoksiribonukleinsku kiselinu (DNK). Egzonukleaze djeluju na slobodne krajeve nukleinskih kiselina, a endonukleaze unutar njihovih dugih lanaca. Restrikcijske endonukleaze, izolirane iz različitih mikroorganizama, specifične su za određene sljedove nukleotida u dvolančanoj DNK. Upotrebljavaju se u → genetičkom inženjerstvu za pripravu fragmenata (isječaka) DNK, koji se potom spajaju s drugim odabranim fragmentima te tvore → rekombinantnu DNK. Probavne nukleaze proizvodi i izlučuje gušterača. Njima se razgrađuju nukleinske kiseline biljnih i životinjskih stanica prisutnih u svakodnevnoj prehrani.
