Noworyta [novor'ta], Stanisław (Stanislav), hrvatski snimatelj poljskoga podrijetla (Dolyna kraj Lavova, Ukrajina 17. V. 1880 – Trst, 1963). Fotografski zanat učio je od 1895., a od 1901. putujući je snimatelj i kinoprikazivač u Tunisu; potom s madžarskim kinoprikazivačem Ferdinandom Somogyjem obilazi Maltu i Italiju, a u Hrvatskoj boravi 1903–04 (nesačuvane snimke iz Opatije i Crikvenice). Potom boravi u Poljskoj te, kao samostalni snimatelj i fotograf, u Alžiru; dobivši profesionalni angažman u francuskim poduzećima Gaumont, Pathé Frères te Raleigh & Robert, zna se da je snimao u Indoneziji te u Kini reportaže o Bokserskom ustanku. Potom boravi u Hrvatskoj (gdje se 1905. oženio u Opatiji), Italiji, Brazilu, Portugalu i Švicarskoj, a 1919. vraća se u Lavov; u Hrvatskoj živio od 1922. do početka 1950-ih, zaposlivši se 1922–26. kao voditelj podružnice poduzeća Jugoslavija, tvornica filmova u Splitu, gdje ostvaruje više namjenskih filmova (sačuvan je Solin i njegove starine, 1922). Potom je 1927–30. angažiran u Foto-filmskom laboratoriju Škole narodnoga zdravlja u Zagrebu, za koji je kao snimatelj ostvario 28 filmova. Ističu se sačuvani igrani filmovi Birtija (Joza Ivakić, 1929) i Spas male Zorice (Mladen Širola, 1929) te dokumentarni Otkrivanje spomenika Grguru Ninskom (Milan Marjanović, 1929), a posebno je važan kao snimatelj prvih animiranih filmova u nas: sačuvanih filmova sjenâ Čarobnjaci (M. Marjanović, 1928) i Campek nevaljanac (M. Širola, 1929) te nesačuvanih filmova, crtanoga Martin u nebo, Martin iz neba (M. Marjanović, 1929) i crtano-siluetnih Čuvaj se rose i sape iz ustiju drugog čovjeka, Ivin zub, Macin nos i Kako je počela griža u selu Prnjavor (svi 1929. u režiji M. Marjanovića). God. 1930. realizirao je prvu hrvatsku (nesačuvanu) zvučnu filmsku snimku, Ton film, a u Italiji patentirao i vlastitu zvučnu kameru. Za II. svjetskog rata bio je zaposlen u Državnome slikopisnom poduzeću »Hrvatski slikopis« (Croatia film), a nakon rata u Jadran filmu. Iako se o njegovu životu malo zna, drži ga se jednim od pionira filma i prvih profesionalnih filmskih snimatelja u Hrvatskoj.
