montanizam, naučavanje svećenika Montana (umro prije 179. god.) iz Pepuze u Frigiji, što zastupa skori Kristov dolazak, svršetak svijeta, hilijazam, moralni rigorizam i duševnu egzaltaciju. Montanu su se pridružile i »proročice« Priscila i Maksimila te s jednakim entuzijazmom širile eshatološku poruku. U teškim prilikama nastalima zbog kuge, ratova i društvene bijede za vladavine cara Marka Aurelija, apokaliptička je nada pobudila želju za mučeništvom, a Montanovi su pristaše naučavanje nazivali »novim proroštvom«. Montanizam se ubrzo proširio po Africi (njegov je modificirani oblik potkraj života nakratko prihvatio glasoviti crkveni pisac Tertulijan), a prodro je i u Italiju i u Galiju. Tragove montanizma nalazimo sve do VII. st.
