katalizator (njem. Katalysator), uređaj za pročišćavanje ispušnih plinova motora s unutarnjim izgaranjem, katalitički pretvarač koji se ponajprije primjenjuje u cestovnim motornim vozilima. Pročišćavanjem se uklanja ili bitno smanjuje udio štetnih sastojaka ispušnih plinova (ugljikova monoksida, CO, dušikovih oksida i neizgorjelih ugljikovodika iz goriva), što se postiže kemijskim reakcijama uz prisutnost katalizatora kao kemijski djelotvornih tvari (→ kataliza). Za Ottove se motore rabi trokomponentni katalizator, u kojem se kisikom iz zraka CO oksidira u ugljikov dioksid (CO2), ugljikovodici oksidiraju u CO2 i vodenu paru, a dušikovi se oksidi u reakciji s CO prevode u dušik i CO2. Za Dieselove se motore primjenjuje oksidacijski katalizator (zbivaju se samo opisane oksidacijske reakcije, a uklanjanje dušikovih oksida za sada nije moguće). Reakcije se zbivaju pri prolasku ispušnih plinova kroz keramički ili metalni uložak velike površine (oblik saća), u kojem se nalazi kemijski djelotvoran katalizator (metalna platina i platinski metali rodij i paladij na nosaču od aluminijeva oksida). Za optimalan rad katalitičkog uređaja motor treba imati elektronički uređaj za precizno reguliranje sastava gorive smjese, odn. udjela kisika (tzv. lambda-sonda), a gorivo treba biti bezolovno i sa što manje sumpora.
