ugljikovodici, spojevi ugljika i vodika koji sadrže samo ta dva elementa. Zbog svojstva ugljikovih atoma da se međusobno spajaju jednostrukim i višestrukim vezama tvoreći ravne i razgranate lance i prstene, postoji na tisuće različitih ugljikovodika. Oni se mogu smatrati matičnim tvarima svih organskih spojeva, jer se za svaki organski spoj može zamisliti da je nastao od nekog ugljikovodika zamjenom nekih vodikovih ili ugljikovih atoma drugim elementima. Ugljikovodici se svrstavaju u homologne skupine, u kojima pojedini članovi imaju različit broj ugljikovih atoma, ali zajedničku opću formulu, istu osnovnu građu i vrlo slična kemijska svojstva. Tako se razlikuju lančasti ugljikovodici (alifatski), i to zasićeni (alkani ili parafini) i nezasićeni (alkeni ili olefini te alkini ili acetileni), i prstenasti (ciklički), koji mogu biti aliciklički (također zasićeni i nezasićeni, a po svojstvima vrlo slični alifatskima) i aromatski (s posebnim svojstvima). Policiklički uglljikovodici oni su koji u molekuli sadrže više od jednoga prstena, a ako su ti prsteni spojeni s najmanje dva zajednička ugljikova atoma, riječ je o ugljikovodicima s kondenziranim prstenima. Ugljikovodici koji sadrže do četiri ugljikova atoma pri normiranoj su temperaturi okoline i pri normiranom atmosferskom tlaku plinovi, a s povećanjem broja ugljikovih atoma pojavljuju se prvo kao lako pokretljive, zatim kao uljaste kapljevine, te konačno kao krutine. Potpunim izgaranjem ugljikovodika nastaju ugljikov dioksid i voda. U prirodi se ugljikovodici nalaze u nafti, prirodnom plinu, katranu kamenog ugljena, uljnim škriljevcima i drugim fosilnim tvarima, a ima ih i u svemiru, ponajprije metana i etana. Danas se ugljikovodici dobivaju i sintetski i vrlo su važni kao sastojci pogonskih goriva (benzina, dizelskih goriva, bioplina, kerozina), loživog ulja, ukapljenoga naftnog plina, petroleja, otapala i dr. te kao ključne petrokemijske sirovine (u sintezi bojila, lijekova, polimernih materijala, umjetnih vlakana itd.). Ugljikovodici onečišćuju atmosferu; u okoliš dospijevaju pri preradbi i uporabi nafte, izgaranju pogonskoga goriva, ugljena i otpadnih tvari, uporabi otapala i dr. Posebno su štetni aromatski i klorirani ugljikovodici.
