struka(e): film
vidi još:  Filmski leksikon
Almodóvar, Pedro
španjolski filmski redatelj i scenarist
Rođen(a): Calzada de Calatrava, La Mancha, 25. IX. 1949.

Almodóvar [almoδo'βar], Pedro (puno prezime Almodóvar Caballero [kaβaļe'ro]), španjolski filmski redatelj i scenarist (Calzada de Calatrava, La Mancha, 25. IX. 1949). Samouk, okušao se kao pisac proze, tekstova za stripove, rock-pjevač i glumac u avangardnim kazališnim skupinama. Nakon niza kratkometražnih filmova, profesionalnu je redateljsku karijeru započeo 1980. satiričnom komedijom Pepi, Luci, Bom i druge djevojke iz grupe (Pepi, Luci, Bom y otras chicas de montón). Reprezentativni autor duha postmoderne epohe, trajno zaokupljen ženskim likovima, promjenjivim spolnim i rodnim identitetima, nekonvencionalnim seksualnim izborima, sklon miješanju žanrova (uz oslanjanje na žanrovsko naslijeđe klasičnoga Hollywooda – screwball komediju, triler, melodramu), ironiji i groteski kojima dekonstruira patrijarhalnu i konzervativnu tradiciju, vizualnog stila koji spaja naslijeđa esteticizma, campa i pop-arta, Almodóvar do sredine 1980-ih režira crne komedije formalno opuštena stila: Labirint strasti (Laberinto de pasiones, 1982), Mračne navike (Entre tinieblas, 1983), Čime sam to zaslužila? (¿Qué he hecho yo para merecer esto!, 1984). Stekavši status najpoznatijega španjolskog redatelja postfrankističkoga razdoblja, od sredine 1980-ih dorađuje formalni aspekt svojih filmova: Matador (1986) i Zakon požude (La ley del deseo, 1987) erotski su trileri tjeskobnijeg duha, povratak komediji (ugođaja farse) Žene na rubu živčanoga sloma (Mujeres al borde de un ataque de nervios, 1988) donosi mu međunarodnu prepoznatljivost (nominacija za Oscara za strani film), što potvrđuju crna komedija Veži me! (Átame!, 1990) i melodrama Visoke pete (Tacones lejanos, 1991). Od 1990-ih melodramski obrasci (koje, međutim, uvijek ironizira) i metatekstualni postupci postaju glavne odrednice njegovih filmova koji zadržavaju karakteristične autorske motive i prepoznatljiv (te sve profinjeniji) vizualni stil: Cvijet moje tajne (La flor de mi secreto, 1995), Živo meso (Carne trémula, 1997., prema romanu Ruth Rendell), Sve o mojoj majci (Todo sobre mi madre, 1999., Oscar za strani film), Pričaj s njom (Hable con ella, 2002., Oscar za izvorni scenarij), Loš odgoj (La mala educación, 2004). Od tada su složeni obiteljski odnosi česta opća tema njegovih djela koja se u daljnjoj etapi stvaralaštva odlikuju rastućom introspektivnošću, s naglašavanjem motiva protoka vremena ili sjećanja, uz stalnu sklonost bizarnomu: Vraćam se (Volver, 2007), Slomljeni zagrljaji (Los abrazos rotos, 2009), Koža u kojoj živim (La piel que habito, 2011., prema romanu Thierryja Jonqueta), Julieta (2016., prema novelama Alice Munro), Tuga i slava (Dolor y gloria, 2019), Paralelne majke (Madres paralelas, 2021), u kojem otvoreno naglašava i politički kontekst. Za svoj prvi dugometražni igrani film na engleskome Susjedna soba (The Room Next Door, 2024., prema romanu Sigrid Nunez) primio je Zlatnog lava na festivalu u Veneciji. Ostali igrani filmovi: Kika (1993), Putnici ljubavnici (Los amantes pasajeros, 2013).

Citiranje:

Almodóvar, Pedro. Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 2013. – 2024. Pristupljeno 22.12.2024. <https://enciklopedija.hr/clanak/almodovar-pedro>.