nadbubrežna žlijezda (lat. glandula suprarenalis), parna žlijezda s unutarnjim izlučivanjem, smještena iznad svakoga bubrega. S obzirom na građu, funkciju i embrionalno podrijetlo, sastoji se od dvaju dijelova, kore i srži. Kora, građena od triju slojeva, izlučuje tri skupine steroidnih hormona: mineralokortikoide, glukokortikoide i muške spolne hormone (androgene). Mineralokortikoidi, među kojima je najvažniji aldosteron, sudjeluju u regulaciji koncentracije natrijevih i kalijevih iona u tjelesnim tekućinama. Prestane li kora izlučivati mineralokortikoide, poremećaji koncentracije iona te smanjenje volumena tjelesnih tekućina i krvi mogu već za nekoliko dana uzrokovati smrt. Glukokortikoidi (→ kortikosteroidi) djeluju na metabolizam hranjivih tvari: potiču iskorištavanje pohranjenih masti i bjelančevina za dobivanje energije te povisuju koncentraciju glukoze u krvi. Osim toga, smanjuju upalnu reakciju i pomažu pri svladavanju stresnih stanja. Izlučivanje glukokortikoida pod nadzorom je hipofiznoga hormona ACTH. Muški spolni hormoni nemaju veće fiziološko značenje, jer su spolne žlijezde mnogo važniji izvor tih hormona. Srž nadbubrežne žlijezde izlučuje dva hormona: adrenalin i noradrenalin. Njihovo izlučivanje potaknuto je podraživanjem srži simpatičkim živcima. Učinci tih hormona na periferna tkiva slični su učincima simpatičkoga živčanog sustava. Hormoni srži nadbubrežne žlijezde također su važni u svladavanju stresnih stanja, jer pripremaju organizam za iznenadne i velike tjelesne napore (tzv. reakcija borbe ili bijega). Poremećaji funkcije nadbubrežnih žlijezda mogu se očitovati smanjenjem ili pretjeranim izlučivanjem njezinih hormona. Smanjenje izlučivanja najčešće nastaje zbog atrofije žlijezda (→ addisonova bolest), a povećanje je obično posljedica tumora kore (Cushingov sindrom). Pri pretjeranom lučenju androgena nastaje adrenogenitalni sindrom (prerani razvoj muških spolnih organa u dječaka ili virilizacija u žene).
